Rijssense Psalmen

1.
De HEARE is min Lech en minn Velùsser,
vuur wee zol ik nog lenger bange wean?
Hee is min vaste Stea, non kan ik rùssen.
Ik vreeze neet, Hee gef miej stille vrea.
Minn haaters kon min vlaejs wal leawndeg àtn
mer Iej, o HEARE, hebt miej neet vegàtn.
De minne leu dee met min leawn woln spùln;
zee stroekeln zelf, zeent duur Oew’ haan’ evùln.

2.
Al kùm een leager viejaann miej temeute
en deankt zee oawer miej te kùnn beskikn;
de HEARE Zelf zet miej op stoarke veute,
k vetrouw op Um, min hatte zal neet skrikn.
Eén dinge zal ik zeukn en gearne doon:
umm biej de HEARE alle daage vroo
as Keend an Hoes in t haejleg hof te goan,
geduureg in Zin leeflek lech te stoan.

3.
Ik skuule in Oew’ skaa op duustre daage,
dee vol zeent van et kwoad en t deeptste zwat,
in t binnste van Zinn teante vuur de slaage.
Hee hef miej op nen hoogen rots ezat.
Ik buure t heuwd vear boawn de viejaann oet;
umzuens hadn zee edach miej in te sloetn.
Bloast de bazuunn, minn offers zal ik braann,
zingn vuur de HEARE, heffen minne haan’.

4.
Heur noar min stemme, weast miej toch geneareg.
Ik roope, HEARE, geewt miej toch beskeed.
Minn hatte zeg miej Oe te zeukn, o HEARE,
veboarg dan toch Oew‘ Angezichte neet.
Oew Angezichte zeuk ik; ik, Oewn knech.
Jaangt miej neet helleg vot, want op minn weg
warr’ Iej vuur miej nen Helper ieder bod.
Veloat miej neet, minn Redder en minn God.

5.
Non zoonder vaa en moo, toch weet ik zeeker:
de HEARE zal miej annemn as Zin Keend.
k Zal an Oew’ haane leawn biej brood en beeker,
op lieke weage woer Iej met miej zeent.
Mer loat miej in de voele haan’ neet valln
van viejaann dee te loern lignt met z’n alln;
van leu dee snoewt as vaalse deers in t veald
en helleg teengn miej angoat met geweald.

6.
O as ik disse zeekerhaejd mos missen:
de goodhaejd van de HEARE te mangn zeen…
Non weet ik; k kan miej noojt in Um vegissen,
Hee lùt Zik in oons leawn zoo gearne veenn…
Wocht op de HEARE, wocht, Hee zal oe voort
op baejde haane dreangn in leawn en dood.
Weast stoark en weet; Hee dut een machteg woark.
Joa wocht op Um; Hee maakt oew hatte stoark!

Volgt nog

Aan het laatste couplet moest ik behoorlijk wat toevoegen; soms is dat onvermijdelijk. Tenzij je kiest voor een half vers, maar dat heeft niet mijn voorkeur. Een klein onderzoek wijst uit dat ook aan het laatste couplet van de berijming van 1773 ( Zo ik niet had geloofd dat in dit leven…) ruim 50% is toegevoegd… Incidenteel ontkom je er niet aan; je probeert dan zoveel mogelijk in de geest van de psalm te berijmen. Toch is dit couplet erg geliefd bij de zingende gemeente. Is dat dankzij of ondanks alle toevoegingen? Een interessante vraag! Hieronder plaats ik de onberijmde tekst uit de HSV (de donker gedrukte tekst is door vertalers toegevoegd!). Daaronder heb ik de berijmde tekst van 1773 geplaatst en eveneens donker gemaakt wat mijns inziens toegevoegd is.

Als ik toch niet had geloofd dat ik de goedheid van de HEERE

zou zien in het land van de levenden,

ik was vergaan.

Wacht op de HEERE,

wees sterk

en Hij zal uw hart sterk maken;

 ja, wacht op de HEERE.

Zo ik niet had geloofd, dat in dit leven
Mijn ziel Gods gunst en hulp genieten zou,
Mijn God, waar was mijn hoop, mijn moed, gebleven?
Ik was vergaan in al mijn smart en rouw.
Wacht op den HEER, godvruchte schaar, houd moed:
Hij is getrouw, de bron van alle goed;
Zo daalt Zijn kracht op u in zwakheid neer;
Wacht dan, ja wacht, verlaat u op den HEER.

Helleg kan toornig betekenen in combinatie met het handelen van God, maar het kan evengoed de betekenis hebben van “woedend” in combinatie met de woede/het woeden van vijanden. Er zijn in het Rijssens maar weinig tot geen synoniemen om woorden als woede, toorn, boosheid uit te drukken. Bijna alles valt onder het begrip “helleg” of “helleghaejd”. Soms gebruik ik de term  “grimmeghaejd”. Het woord wuest (woest) wordt gebruikt om een landschap te omschrijven; zo is een woestijn een “wuestenieje”.