Rijssense Psalmen

1.
Ne stoarke Stea umm hen te vluchen
is oonzen God, Hee huert oons zuchen.
Dát weet viej, en viej bangt oons neet,
ook as de weald ten oonder geet;
as hooge boargen, vroo of laate
vear vot zakt in et deepe waater;
de zee de golven broezen dut,
de staele boargen beewt en skudt.

2.
De bàkskes stroomt hier vriej en stille
en geewt de Godsstad nieje wille.
Want doar, woer alns zoo stille wort,
doar woont Hee Zelf; joa doar is God.
In dissen Stad, hooge en haejleg,
doar komt viej Thoes, doar zeent viej vaejleg.
En wát de nieje dag ook breg;
God zelf maakt all et kromme rech.

3.
De volkenzee mag skoemn en roazen,
de koonenkriekn zik ruern as dwoazen;
lùt Hee Zinn stemme eenmoal kleenkn –
de weald zol votsmealtn en vezeenkn.
De HEARE van de leagermachen
is oawerdag en in de nachen
vuur oons tot Hulpe ieder bod;
ne vaste Stea is Jacobs God.

4.
Kom, kiek toch noar de groote woarken
van dissen HEARE, n Allerstoarksen,
Den op de weald smangs dinge dut
woer t meanskenkeend van fiddern mut.
Hee bràk de boagels, Hee breg gearne
all t vechen op de weald tot n eane.
Hee hef de spearn duurmiln ebrùkn,
met vuer de striedwaangns an estùkn.

5.
Skaej tr met oet; Ik zinn toch Heare!
en luster toch, geewt Miej de eare.
Loat heel de weald zik daale buungn,
de volken van Minn Naam getuungn!
De HEARE van de leagermachen
is oawerdag en in de nachen
vuur oons tot Hulpe ieder bod;
ne vaste Stea is Jacobs God.

Volgt nog

Ondanks de “strenge” regels die ik mijzelf opleg glippen er soms toch  als vanzelf “inconsequenties” de berijming binnen die ik graag laat staan. In dit geval de regel “doar komt viej Thoes, doar zeent viej vaejleg” in couplet 2. Misschien doe ik dat omdat ik ergens las dat je als berijmer soms spontaan ook een beetje mededichter wordt. Met als gevolg dat je mee resoneert op de inhoud van de psalm en er zomaar woorden opkomen die goed passen in de melodie en tekst, mee figureren in de geest van de psalm.

“De bàkskes stroomt hier vriej en stille…” Wat is dialect toch mooi. “Beekjes” klinkt al lieflijk, maar “bàkskes” spant de kroon!

Hoe vertaal je strijdwagens? De HSV heeft het trouwens over “wagens”. De Twentse Biebel spreekt van “striedwagens”. In beide woordenboeken van Schönfeld-Wichers kom ik het woord “stried” (strijd) tegen, hoewel het mij wat hard in de oren klinkt, een vertwentsing misschien? Maar oorlog is hard en uiteindelijk zal van al deze strijdwagens geen spaan heel blijven, ze zullen tot as vergaan, “met vuer an estùkn”. Bij navraag bleek mij overigens dat “stried” een acceptabel Rijssens woord is. Dit voorbeeld laat zien dat gevoel niet altijd leidinggevend is.

“Boagel” (vers 4) is een oud Rijssens woord voor (strijd)boog (“skeetboagel”). Een boogschutter daarentegen is een “boogskutter”. Een regenboog is een “reangboang” of “reangboagel”; de verschillende woordenboeken zijn daarin niet eenduidig en dat laat al zien dat ook een man als Schönfeldt-Wichers worstelde met de verscheidenheid binnen het Rijssens dialect. Ikzelf herinner me dat we vroeger spraken over “nen reangboang”.